Şam Qaraçay Malkar

Mingi tau Arayit tau Ebu Cebel. Şam Karaçayım Malkarım. Ak (Y açar Aq) Tengiz, Kara Tengiz Karaçayım. Eki suw Koban Teberdi birgesinde ornalgan tübünden suwla ozgan düniya candeti Karaçay şahar. Eki Suw Kara tengiz Ak tengiz ortasında Türkiya Alaniya Karaçay. ... a Karaçay Türkiya Alaniya. Ak innetlile ak innetlerin örgelerindeki suwga bergendile Ak tengiz. Örgelege ketip Mingi tauga örlep cerleşken Aq innetlile kelgen ceribizni kesibizni adamlıgıbıznı amanıtıbıznı unutmayık dep Kur'an da Teurat ta aytılganıça Kaara degenle Kara bil, kara tanıt kara cay Karaçay. Har kayda da ak innetlileni tas eterge izlegen siyah black çorna innetlile. Kaara nı tas eter üçün a Kaara ga Çorna Kara tengiz ge Black (siyah) dep koyarga.. Siyah Black Çorna innetlile ak innetlileni Kaara sın Black Çorna da eterge küreşsele de ullu Allah ettirmegendi caratkandı eki Nisan nı kalganlanı da..

 ...



Mingi Tav (Elbrus)

Sen kökge cete miyikse
Kavkaz tavlanı içinde.
Miyala kibik cıltıray,
kanga buzların üsünde.

Üsünde bardı ak tonun,
Sen cay da, kış da kiyese.
Kün buzulurğa tebrese,
Boran eterge süyese.

Kün ariv, çuvak turganlay,
Tohtamaydı boranın,
Cay da, kış da erimeydi
Üsündegi buzların.

Tögereginde toğay otlayla
Altın müyüzlü kiyikle.
Seni többenge çıgıvçandıla
Bögekle bla cigitle.

Kiyik buvların öküredile
Konguravlanı kakkança,
Cuğuturların turuşadıla
Atlıla çarsha çabhança.

Kablanların, aslanların
Buğoylarına kirelle.
Pokunların, gujdarların
Adam cıyını bilelle.

Ayülerin muruldaydıla
şındık çegetni içinde.
Börülerin kalkıydıla
Koylanı köre tüşünde.

Kök caşnasa sızdıralla
Eteklerin cel ete...
Menden küçlü cokdu deb,
Kesin kesine köl ete.

Kablanların karab turalla
Beklege kirib, mınayıb,
Borsukların, tülkülerin
Cuvuk barırda uyalıb.

Kankazların kankıldaydıla,
Çın tavukların cırlayla.
Kargaların kark-kurk ete,
Mıllık tabmayın cılayla.

Kögorçünlerin cüvüldeydile
Künün cıltırab kakkanlay,
Maralların otlaydıla
Gelev kırdıkga bathanlay.

Çıpçıkların, çavkaların
Buday ındırnı çöbleyle.
Ararat bla Kazbek tav 
Sanga tügel cetmeyle.

Ullu kuşla sanga konsala
Üyle kibik karaşıb,
Cur tekele cıgılsala
Sürüvlerinden acaşıb.

Küz artında turnaların
Avub ketelle tengizge,
Kışha hazır boluguz deb,
Eskertivçense sen bizge.

Senden sora kaysı tavdu
Arivluk bla bay bolgan,
Başı kış bolub, beli caz bolub,
Eteklerinde cay bolgan?

Mingi Tav bla Kazbek tav,
Aragız ariv cibek av...
Sen kiyiz börknü agarta,
Etegin caşil katapa.

Sen culduzlaga canaşa,
Kalganla senden alaşa,
Bir-birigizge karaşa,
Kalay seyirsiz, tamaşa!

Buznu, karnı cıyıvçu,
Başına bulut konuvçu,
Tögeregine basınıb
Tavlula karab toymavçu.

Kış aylanı boranısa,
Cay aylanı salkını.
Cumuşaklık etmesen
incitirikse halkını.

Kesin begitmey çıkganga
Başha bolmay bir cavsa,
Sav duniyanı başında
Em belgili bir tavsa.

Semenlanı Smayil

CAŞAWUMU EKİGE BÖLGEN ÇEK
(09 - 12 zul-hicja)

Caşawumu, cazğanımı da
Ekige bölürge bolluqdu:
Hacğa deri (30.03.1998)
Emda hacdan sora (12.04.1998).

Hacdan qayıthan künüm -
Aprelni 12 - Tuwğan künümdü.
Haci bolğan künüm bla,
Tuwğan künüm da
Bir kün bolğanları seyirdi.

Nisan ayda - aprelde -
Kebinñe, çırmalıb,
Allahnı allına kelib,
Faygambarıbız aleyhissalamnı
Nür tawun, Curtun körüb,
Allahnı birligin,
Muhammad da anı keleçisi bolganın
Awuzum bla aytıb,
Cüregim bla begitib,
Cüregim cumşab, tüşünüb,
Bütew günahlarımdan artılıb,
İçimi, tışımı da haramdan tazalab,
Men duniyaga cañıdan tuwdum,
Ömürlük duniyaga tuwdum.

Nisan ay maña artıq da bağalı:
Men duniyaga ekinçi kere keldim.
Nür Tawdan qarab,
Miñi Tawnu kördüm.

Mından arı qalay caşarıgımı,
Ne bla küreşirigimi,
Kim bla küreşirigimi da bildim.

Nisan ay maña artıq da bağalı.

KURAN SÖZ

Karaçay - Karaşauay - Kaara cay.
Bu sözlede (Sözde!) - Cer, Kün emda Ay.
Bu Sözde - Kara suu, Kara teñiz, Kara halk.
Bu Sözde - Ak suu, Ak teñiz, Ak halk.
Bu Sözde - ulluluk, miyiklik, tazalık.
Bu Sözde - culduz tamır, nart tamır.
Miñi Taulu Miñi taulu Miñi halkım.
Kelgen coluñ da, barlık coluñ da caşınıbla seni atıñda,
Büteu kadarıñ-cazıuuñ cazılıbdı seni atıñda,
Ne eteriñ da aytılıbdı seni atıñda.
Kuran Söz, amanat Söz, keramat Söz - Karaçay.

HALQIBIZNI MİLLET ORAYDASI

QARAÇAY* ++++++++++++++++++++++

Beştaw canı, Arhız, Mahar, Teberdi -
Miyik curtnu bizge Teyribiz berdi,
Miñi Tawnu Senñe tıyınşlı kördü,
Culduz halqı, Teyri halkı Qaraçay!

Ne zalimni allında da bügülmey,
Qara kün da zrkinlikden tüñülmey,
Taş başında caşaw ete kelgense,
Ötgür millet, öhtem millet Karaçay!

Nença kere Künü, Ayı tutulğan,
Ança kere celmawuzdan kutulğan,
Temirlege, Kurçlağa da qatılğan
Dew halisin körgüztgendi Karaçay!

Üzmegense nartüh, arpa urlugun,
Cigitlikni, adamlıknı korluğun,
Burun kibik kral kuradıñ, kurduñ
O nart halkı, alan halkı Qaraçay!

Bardı seni Allahıñ da, tiliñ da,
Ösüb kelgen sarıcilik tölüñ da,
Qatılmazla Senñe kartlık, ölüm da,
Ömürlege caşarıksa Karaçay!

*Belgilenñen tizginle, ejiw halda, qaytarılıb aytılınadıla

Qaraçay tilim

Carlı tilim, bay tilim,
Culduz tilim, Ay tilim,
Adurhay, Budiyan tilim,
Tram tilim, Nawruz tilim,
Tar tilim, duniya tilim,
Qarça tilim, Botaş tilim,
Taw tilim, taş tilim,
Nart tilim, caş tilim,
Kün tilim, gül tilim,
Türk tilim, alan tilim,
Allah bergen adam tilim,
Qaraçay tilim, ana tilim.

CAŞARIQMIDI QARAÇAY?!

Qara kün da qara Künñe,
Qara Ayğa: iynam ketmez,
İyman ketmez - Qaraçayğa
Qarğış cetmez. Tilek da et,
Alğış da et. Aman qış da
Üşütalmağandı igi söznü.
Qara qış da qaraltalmagandı
Miñi Tawnu. Kişiligibiz
Qamathandı kelgen cawnu.
Tüzlügübüz
Horlarıqdı calğan dawnu.

İgi, aman, bay, carlı ese da,
Ariw, erşi, saw, caralı ese da,
Mından sora Qaraçay atlı curt coqdu,
Qobannı tawuşundan ariw maqam, cır coqdu.
Ol fikirdi, ol zikirdi, keramatdı, amanatdı -
Bu cer bizge duniyadı, ahıratdı.

Ata curtha bekligibizni sınarga süe,
Cazıw bizge qıyınlıqlanı turgandı ie.
Özge qıyınlıqladan qutulallıq tülbüz,
Ömürde da erkin soluyallıq tülbüz,
Tuwğan ceribizge bolmasaq ie.

Bir qawum honşu cut ese, zar ese da,
Colubuz nıhıt ese, tar ese da,
Nartladan, alanladan bizde bir cuq bar ese,
Qurarıqbız Qaraçay degen qralnı!

Orta Aziyada halqıbıznı qırılğan carımı,
Ölümden qutulub, ızına qayıthan carımına,
Andan, qabırladan, turadı qıçıra,
Qaraçay qrallığın tabhanmıdı ızına?

Tutmaqda, azabda qıynalıb ölgenle,
Canazısız, kebinsiz körge kirgenle,
"Allah», «Qaraçay" ahır sözleri bolğanla,
Cuwab saqlab turadıla bizden.

Qrallığın tabhanmıdı Qaraçay?!
Cerine, tiline erkinmidi Qaraçay?!
Caşaymıdı, caşarıqmıdı Qaraçay?!
Sentyabrnı 14, 1990 c.

QAYITIR

İgilik et. Ol qayıtmay qalmaz:
Adamdan qaytmasa da, Allahdan qayıtır.

NAZMULAGA QARAY

Ölüb tuwğandan ese,
Tuwmay qalgan igidi.

KÖLDE

Cüzedi kölde qanqaz -
Kavkaz.

FAYGAMBARLA bla POETLE.

Aq Sözle Allahdan keledile -
Fayğambarla bilgendile anı,
Anı poetle da biledile.

MIDAHLIQ NEDENDİ?

Adam umutunda da cetelmezlik zatla bardıla -
Mıdahlıq andandı.
Alay a, cetellik zatıbızğa da
Cetelmey qalğanıbız tülmüdü
Bütün qıynağan?!

KİM QALDI?

Batçalanı Dawut afendi da ketdi ese duniyadan,
Eski afendileden, kerti afendileden
Qaraçayda kişi qalmadı sora.

SORUW

Zamanıñı aşırmayın boşuna,
Qayıtırmeñ qart atañı qoşuna?

"Y" AÇAR: AQ.

Teliden tuwra hapar
Ne da:
Gitçe barmaq da asıwdu.
Beşikdegi da aytsın, tüzün aytsın ansı.
Uzun söznü qıshası
Ne da
Qıshanı uzun haparı:

Musliman halqnı atın Qurandaça,
Oñdan solğa oqurga da bolluqdu.
"Qaraçay" degen suranı mağanasın
Ahır fayğambar - Qısha "İ"-açar;
"Y" açar: aq (= Qaraçay).

QRAL BOLUR QARAÇAY

Qalapelede urğanbız bu curtlağa qazıQ,
Adamça, Erça caşağanbız taş başında da - tawladA.
Rahat kün da bolğanbız curt saqlarğa hazıR,
Alan qralıbız da belgili edi duniyadA.
Çırtda esde coq edi kelir deb qaÇ.
Ay medet, Ashaq Temirden sora da qırdı eminA...
İnşallah, qrallığın ızına alır QaraçaY.

Qaçan da bizni colubuz - açıQ,
At bashannı cer biledi qayda dA.
Rıshıbızğa, curtubuzğa cutlanñan a - açıR,
Adamlığı bolğannı çaqırabız toyga dA.
Çomartlığıbız, halallıgıbız - kesibizge da quwanÇ.
Aşhıladan bolsaq, atıb qoymaz Allah dA,
İnşallah, cañıdan qral bolur QaraçaY.

Qara, eki cagası Qaraçay bolğanı üçün bu nazmuçuQ
Aşığış baradı taw suwça, bolub taza da, terk dA.
Respublika bolur Qaraçay, Cumhuriet boluR,
Anı üçün küreşmegen erkişi tüldü, kiymesin börk dA.
Çıñ dew tawladan biri - Miñi Taw - bered bizge küÇ:
Ata-babala da sagayıb saqlaylA,
İnşa Allah, burunça qral bolur QaraçaY!
Marsel, 16. 04. 1992 c.

QARAÇAY ELİBLE

Q
Qayadan qala qaraydı,
Qama qaraydı qınından -
Qayğı, qarala, qoraydı,
Qorqub qaçadı qatımdan.

A
Alanla alay aythanla:
Adam - Alamnı Adamı.
Ala, alanlaça, adamlaça,
Ayırgandıla aranı.

R
Razılıq, rahmat Rasulğa,
Rasulga rahmat, razılıq.
Rıshı rıshıdı. Rahatlıq -
Rawbazıga, rezikge, ranña da.

A
Aytılğan aybat Arhız-
Alaniyanı arasıdı,
Ariwluqnu anasıdı,
Aldadı aynırı anı.

Ç
Çegeribizni çekgenbiz,
Çıqganbız çıñılladan.
Çıdağanbız, çınıqganbız,
Çirkimezça çınlıladan.

A
Assıla asılalla
Atları aman bla aytıla.
Alanla - asılla ua,
Alğınladaça - atlıla.

Y
İtleribiz izleydile
İnnetibizni ilerge.
İnşallah, iletmezbiz,
İlinirbiz İlkerge.
Aprelni 18, 1992 cıl

ALLAH AMANATI BOL, QARAÇAY-MALQAR

Istanbul şaharda azan tawuş
Haram cuqudan uyatdı meni.
Qart, caş da namazğa uüdu -
Musliman millet uyaltdı meni.

Türknü ruhun añılar üçün,
Kel, mında mejgitleni kör.
Azan tawuş alay keledi,
Kökleden tögülgença nür.

Türk teñizge qoşulmasa taw suw,
Qurub qallığın añıladım.
"Allah-Allah, tinim-dinim" deb,
Duniyağa cañıdan qaradım.

Türkde bolsañ da, Kavkazda tursañ da,
Kesi üyüñdese, ürkme sen.
Türk duniyanı miyikligise,
Kavkaz tawladan türkse sen.

Türknü kindigi - Istanbul ese,
Türknü başı - Qaraçay-Malqar.
Miñi Tawnu töppesinden azan qıçırılsa,
Aña Evropa qoy, bütew duniya tıñılar.

Men - türkme, tawluma, alanma -
Alhamdulillya, muslimanma.
Caşarğa kereklisin añılağanma
Allahnı coruğu bla, Quran bla.

Alay a Allah bizni carathandı
Qawumla etib, til-curt da berib.
Ma anı üçün men qazawat eterikme,
Alanı canımdan da sıylı, bagalı da körüb.

Dinim, tilim, halqım, curtum,
Sizni saqlayalsam - maña ölüm coq,
Qaraçay-Malqar - tilegim, cırım -
Esen bol. Andan başha izlemeyme cuq.

Öz başıma tilemeyme cuq.
Allahha amanat bol, Qaraçay-Malqar.

KARA TANI, TANIT, CAY

Karaçay - Halk, Curt;
At, sıfat emda amanat:
Kara tanı, kara cay.

Uzaydan - Culduz bla Aydan -
Enñen buyruk Karaçay:
Kara tanı, kara cay.

Eki duniyadan da
Ülüşlü bolurga izley eseñ -
Kara tanı, kara cay.

Kök-Cer çek, Kök-Cer auuş
Emda keramat tauuş - Karaçay:
Kara tanı, kara cay.

Karaçay. Maganası:
Kara tanı, kara cay.
Biz halknı carata turub,
Allah atagan At
Emda Andan kelgen
Buyruk, borç, amanat:
Kara tanı, kara cay.

Saklanıu, kutuluu col - Oldu bizge,
Allah borç etgen Oldu bizge.
Karaçay - halkım, curtum, canım-tinim.
Bizni kutharlık: kaara - okuu, bilim.

BOYNUMDA DUAMDI KARAÇAY ++++++

Karaçayda cauadı kar,
Stavañerde cauadı cañur.
Zamansızlay bolsam da kart,
Duniya menñe algınça cañı.

Anda agaralla taula,
Mında çaykaladı teñiz.
Cer, Kök da cuuuk bolganla maña -
Kalganma adamsız, teñsiz.

Cañuru cibitse da, karı üşütse da,
Tabigatdan kalmaydı kölüm.
Köb kıyınlık, palah körsem da,
Caşaudan kanmaydı kölüm.

Alay a, adam kibikle, adamçıkla
Çabarga küreşelle menñe,
Kabarga küreşelle meni -
Kulluk üçün kul bolganla ala;
Tegene, süek üçün,
Sıncırga tagılganla ala,
İt bolub, çabışalla, talaşalla ala...
Oy it adamla, maske adamçıkla
Sizden keledi halkga korkuu, kaygı.

Cıyın canlı kalmagandı endi,
Kazak börüle da - barmak bla sanarça.
İtle ua, itle?
Üyde, arbazda, oramda da - itle;
Cer-cerden beri cıyıla, üyürsüne, üyrey-cayıla,
Bu cergili amantişle bla katışa, calgaşa,
Baş bola, curtha ie bola baralla ala.

İtlege keslerin horlathan börüle,
Ne deb, cuuab berlikle Teyrige?

Cıyın canlı it cıyınña burulsa,
Amantiş bolub, kullaga kul bolub kalsa,
Teyrini ornuna, it başha tabınsa,
Kölüñ çıkmay kalay kalır aladan?

Kölüm adamladan çıksa da,
Curtdan a çıkmaz kölüm, ogay.
Kara künümü, karañı keçemi da carıta,
Agaradı miyiklede Karaçay.

Köknü, Cerni da carıthança culduzu bla Ay,
Karaçay da meni carıtadı alay.
Ceti ayatlı Alhamdı Karaçay,
Boynumda duamdı Karaçay.

CAÑKILIÇHA UŞAYDI KARAÇAY

«Karaçay bizge ata-babalarıbız aythan bir tauruhdu, candetdi. Endi ua andan kucur haparla kelelle - içgen-esirgen, bir-birin tonagan, öltürgen degença... Kölübüz çıgar deb asrı korkgandan, arı baralmay turabız».
Sılpagarladan Yılmaz Nauruz bla Mustafa Dommayçı (Türkie)


Kün tübünde cauadı cañur,
Kölden kelgen nazmula da - alay.
Kök culduzu, cer kırdıgı da cañı,
Cañkılışça körünedi Karaçay.

Cañkılıçha uşaydı Karaçay:
Uzakdan körünedi, cuuuk barsam a - boladı tas;
Tışından-keñden ariudu kalay,
Tintib karasam a - kölüm boladı az.

Ceti boyaudan kuralıbdı ol -
Kızıl, turuncu, sarı, ala, kök, kimit, caşil.
Har biri kalganladan kesin köredi baş -
Biri-birinden ulluköllü, mahtançak, cahil.

Uzakdan karagan köredi tüz, köredi cañılıç:
Bardı cañkılıç, cokdu cañkılıç.
Uzakdan köreme da, barama cuuuk -
Cuk da cok, kayıtama suuub.

Halkımı kesi kesinden emda curtundan
Ayırıb küreşelle it da, tülkü da, eki başlı kuş da -
Barı da boşarga küreşelle halkımdan.
Cürek küküreydi, caşnaydı, nazmulanadı -
Şiyir kılıç çıgadı kınından.
...Kün tübünde cauadı cañur,
Cañkılıç da tartılgandı togay.
Cuuuk barırga korkub, uzakdan tansıklayma -
Cañkılıçha uşaydı Karaçay.


KARAÇAY

Borbaylı - culduzlu, Aylı - Karaçaylı;
Miñi Taulu - miñi taulu - Karaçaylı;
Kök-Cer adamı - Teyri adamı - Karaçaylı;
Alan elli - nart köllü - Karaçaylı.

Kitabıñ bardı, kara tanıysa - tülse cahil;
Bayragıñ da, baylıgıñ da - kök, ak, caşil;
Ak Miñi Tau caşil nürde - betiñ, tamgañ;
Kalsañ da cayau, bolsañ da atlı, sen - kanatlı.

Tüz curtuñ - Kök bla Cerni arasında caşil ırcı;
Tau curtuñ - kök bla caşilni arasında ak ırcı;
«Sen Kökge cete miyikse» degendi halk cırçı.

Kök, ak, caşil duniyalanı birligidi Karaçay;
Adam ulunu örge karathan keramatdı Karaçay;
Teyri adamlarına amanatdı Karaçay;
Barıbızga da amanatdı Karaçay.
Allah bergen alamatdı Karaçay.

Kara taş da, caşil Narat da - Karaçay.
Nart tauruh da, Hak kerti da - Karaçay.

Keled buyruk: kaara tanı, kaara tanıt, kaaara cay -
Dini, tili bla curtunda caşar üçün Karaçay;
Adeti-namısı bla curtunda caşar üçün Karaçay -
Kaara tanı, kaara tanıt, kaara cay.

Karaçay - kanat cay - kaara cay.
Karaçaynı maganası alaydı, alay.
Kara tanı, kara tanıt, kara cay -
Alay buüradı culduzu bla Ay.

Curtum meni - Kök-Cer çegi - Karaçay.
Halkım meni - Teyri adamı - Karaçay.
KRÇ AAAY (kurç-kılıç bla üç Ay) - Karaçay.
Uruş kerek da, namaz kerek da - Karaçay.

Karaçay - KaRaÇaY - kArAçAy - KARAÇAY.


CULDUZ bla AY emda KARAÇAY

Culduz bla Ay emda Karaçay.
Aladan başha,
Aladan baş
Cuk cokdu menñe.

Ala bla başlayma
Har nazmumu.
Aladandı colum,
Alagadı colum.

Alalla meni
Carathan, caşathan, öltürgen, tiriltgen da.
Ala bla baylamlıdı
Caşau, ölüm, ölümsüzlük da.

Kökden karasam da, Cerden karasam da,
Kökge karasam da, Cerge karasam da,
Aualga, bügünñe, ahırga karasam da,
Nür töge körünelle ala -
Culduzu bla Ay emda Karaçay.

Em kısha, em uzun Söz da - ala,
Em cuuuk, em uzak da - ala,
Kökde, Cerde, kölde da - ala;
Cürekge sıyınñan çeksizlik da ala,
Añıga sıyınmagan çeksizlik da ala,
Söz da, magana da, Can curt da ala,
Eski, cañı, tamblagı Curt da ala.

Culduz bla Ay
emda
Karaçay.